Βιώματα προσφυγιάς..

Βιώματα προσφυγιάς που έγιναν ποίηση, από την Αφιζέ Σεφέρι

Ελένη Κοφτερού, Αφιζέ Σεφέρι, Ρομάνα Μαϊόλι - Σπερώνη, Ουρανία Μαυρίκη, Εύη Ντινοπούλου

Της Μαρίας Νίκα 
Βράδυ Σαββάτου στο καφέ «Μπουκαδούρα» δεν πέφτει καρφίτσα. Η Afize Seferi - Gjikondi, μετανάστρια από την Αλβανία, η οποία ζει χρόνια με την οικογένειά της στην Καλαμάτα, παρουσιάζει την πρώτη της ποιητική συλλογή στα ελληνικά, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Οσελότος». Τίτλος: «Ο ουρανός δεν είναι απαγορευμένος». Στο πάνελ της παρουσίασης, η ψυχολόγος Ρομάνα Μαϊόλι - Σπερώνη, η ποιήτρια Ελένη Κοφτερού και η φιλόλογος Ουρανία Μαυρίκη…

Όταν η Ρομάνα Σπερώνη διάβασε για πρώτη φορά ποιήματα της Αφιζέ Σεφέρι και την παρότρυνε να τα εκδώσει, εκείνη δίστασε. Η ψυχολόγος όμως επέμεινε. «Της είπα, έχεις υποχρέωση. Είναι υποχρέωσή μας, όταν υπάρχει ομορφιά σε μια γωνία, να την αισθανθούν κι άλλοι, να τη μοιραστούμε. Γιατί, όπως έλεγε και ο Ντοστογιέφσκι, η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο».

Το βίαιο κόψιμο της «ρίζας», ο προσδιορισμός της ταυτότητας, το ταξίδι κυριολεκτικά και μεταφορικά, η μοναξιά, η αβεβαιότητα, ο πόνος της έλλειψης αγαπημένων προσώπων, οι δυσκολίες της καθημερινότητας ενός μετανάστη, η αδικία αλλά και η καλοσύνη των ανθρώπων υπάρχουν στην ποίηση της Αφιζέ Σεφέρι. «Στην κουζίνα να μαγειρεύω / Με τι υλικά να το καταφέρω; / Τα επινοώ / Με το μυαλό ταξιδεύω / Κάποιοι πετούν φαγητό κι εγώ κλαίω».

«Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι δεν έχει διδαχθεί αρχαία ή νέα ελληνικά, συμπεραίνουμε ότι τα εφόδια που της έδωσαν τη δυνατότητα να γράψει ποίηση στα ελληνικά, ήταν κυρίως η αγάπη και η επιμονή της να γνωρίσει όσο καλύτερα γίνεται αυτή τη γλώσσα» ανέφερε η Ελένη Κοφτερού.
«Μαθαίνει να γράφει και να προφέρει τις λέξεις, μα κυρίως μαθαίνει να τις αγαπά, ζυμώνεται μ’ αυτές στην καθημερινότητα και τις χρησιμοποιεί για να εκφράσει την αιτία της γραφής της, ακόμη κι όταν δε βρίσκει τη λέξη, όπως στο ποίημα «Μια λωρίδα ομίχλη»: "Σαν να έπεσε από τον ουρανό / Στη μέση του βουνού / Ποια λέξη να βρω για να περιγράψω αυτό / που μου έστειλε η φύση;". 
Άλλοτε ο δισταγμός και η αναζήτηση της κατάλληλης λέξης μετατρέπεται σε λυγμό και κραυγή που βγαίνει κατευθείαν από τα σωθικά της: "Οι λέξεις τον πόνο δεν περιγράφουν / από την πείνα τα έντερα ουρλιάζουν / η νοσταλγία με τρομάζει / η μάνα πια δεν θα μ’ αγκαλιάζει".
Υπάρχει μόνο ένα ποίημα στη συλλογή που έχει τον τίτλο γραμμένο στη μητρική γλώσσα της ποιήτριας: «Te pershendes», που σημαίνει «Να χαιρετάω»: "Έβγαινα απ’ το σπίτι κι έλεγα mirmengjes (καλημέρα) / Τώρα σε τι γλώσσα Te pershendes (να σε χαιρετάω)».

Για τον ευαίσθητο, ταπεινό και δημιουργικό άνθρωπο που έχει γνωρίσει, μίλησε, αναφερόμενη στην Αφιζέ Σεφέρι, η Ουρανία Μαυρίκη. Διαβάζοντας την ποίησή της, βίωσε τα συναισθήματα του πόνου και της προσφυγιάς, τα οποία όμως συνοδεύονται από αγάπη κι ελπίδα. Ακόμη και ο τίτλος της συλλογής «Ο ουρανός δεν είναι απαγορευμένος» είναι αισιόδοξος. Χαρακτήρισε το βιβλίο «Αυτοβιογραφία εκ βαθέων» και πρόσθεσε: «Ιδιαίτερα στις μέρες μας, με έντονα τα προβλήματα των γεωπολιτικών αλλαγών, της αβεβαιότητας και των μεταναστεύσεων προσφυγιάς, το βιβλίο αυτό βρίσκει μια ξεχωριστή θέση».

Ποίηση της Αφιζέ Σεφέρι, μελοποιημένη από την ίδια, παρουσίασε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης η καθηγήτρια του Μουσικού Σχολείου Εύη Ντινοπούλου, συνοδευόμενη από μαθητές της, ενώ απήγγειλε συγκλονιστικά και το «Ως παιδί», ένα υπέροχο ποίημα από την ίδια συλλογή, την οποία στολίζουν όμορφες ζωγραφιές της ίδιας της ποιήτριας.

Βαθιά συγκινημένη στο τέλος της βραδιάς, η Αφιζέ Σεφέρι ευχαρίστησε όλους τους φίλους που βοήθησαν στην έκδοση της ποιητικής της συλλογής, την οικογένειά της, ανθρώπους που γνώρισε στην Καλαμάτα και την αγκάλιασαν με αγάπη και εκτίμηση και βέβαια όσους βρέθηκαν στην προχθεσινή εκδήλωση.